‘Heb jij enig idee waarom je kanker hebt gekregen, lieveling?’ vroeg een vader aan zijn dochter. ‘Omdat ik het aan kan papa’. Een verbijsterend antwoord. Een prachtige reactie. Ik wist precies wat ze bedoelde en waarom ze dit zei. Deze lieve schat wist een ding zeker: ik ga iets van mijn leven maken en hoe het afloopt zullen we wel zien, maar iedere dag is raak.

Ik las een boek over een man met ALS. Professor Morrie Schwartz. ALS is een ongeneeslijke neurologische ziekte waar je aan dood gaat. Het boek heet ‘Tuesdays with Morrie’. Het is een briljant geschreven boek en laat zien hoe Morrie met zijn ziekte om gaat. Morrie wist al een jaar hoe hij aan zijn einde ging komen. Steeds viel er meer uit en uiteindelijk kon hij alleen zijn wenkbrauwen nog optrekken en zouden zijn longspieren er mee stoppen en zou hij stikken. Dat is wat ALS met je doet. Maar Morrie besloot dat hij zou laten zien dat je waardig kunt leven. En door waardig te leven kun je waardig sterven. De laatste les van een professor is zijn eigen dood. Morrie was iedere ochtend een moment bang. Dan nam hij de schade op en wist wat hij die nacht weer had ingeleverd. Hij was dan even verdrietig. Maar kort hierna dwong hij zich te denken aan wat hij nog wel kon. Dat werd steeds minder, maar aan dat alles dacht hij niet. Hij wist dat hij het belangrijkste zou overhouden tot zijn dood: lesgeven. Op de dinsdagen kwam zijn vroegere student naar hem toe en spraken zij over de belangrijke zaken in het leven. De dood, het leven, kinderen, liefde, het huwelijk en wat dies meer zij. Iedere dinsdag een nieuw onderwerp. Iedere dinsdag een nieuwe les. Mitch stelde de vragen en noteerde het en schreef er later het boekje over. Morrie doceerde steeds weer met mooie uitspraken. ‘A teacher affects eternity; he can never tell where his influence stops’.

En zo is het met kankerpatiënten ook. Met je leven en hoe je in het leven staat zet je een belangrijk stempel op je toekomst en de tijd na je dood. De essentie is natuurlijk leven zoals jij het wilt en met de mensen die jij belangrijk vindt. De essentie zit niet in de leegte van alledag. Die zit in het samenleven met je dierbaren. Er is zoveel leegte in de samenleving en in het leven van zoveel mensen. Maar wanneer je getroffen wordt door iets vreselijks ga je ogenblikkelijk de vraag stellen waarom je leeft en dan kom je op de vragen en de lessen van Morrie. Dan wordt je prioriteitenlijstje drastisch op zijn kop gezet. Eigenlijk wordt het leven dan heel eenvoudig en kun je zonder moeite tegen iedereen zeggen wat je wilt en waarom: ‘omdat het voor mij erg belangrijk is’.

Voor de omgeving van kankerpatiënten wordt het dan gemakkelijk om met deze mensen om te gaan. Ogenschijnlijk niet en komt de vraag in je op hoe op de situatie te reageren. Maar ook voor de omgeving van deze patiënten is de vraag ‘waarom zij leven’ ineens opportuun geworden en het antwoord op deze vraag bepaalt de reactie van dierbaren op de patiënt. Je reageert op de manier die bij jou past en dan is het altijd goed. Ook als het toevallig even niet past bij de patiënt. Die laat het wel merken. Door het te zeggen of door zijn of haar non verbale communicatie. Zo ging ik vroeger heel vaak even bij een zieke vriend langs. Vaak zaten we uren te praten. Soms stond ik na twee minuten weer buiten. Dan had hij even geen behoefte aan mij.

De dochter uit de eerste alinea is overleden. Ik sprak met haar vader en zag een hele trotse man. Hij houdt intens van zijn dochter. Ik zag in zijn ogen dat ze niet echt dood is. Ze leeft in hem. Hij leeft haar er gewoon bij. Iedere dag weer. Ze beïnvloedt daarmee het leven na haar.

Peter Kapitein
Opgeven is Geen Optie!