Kort geleden was ik bij een uitstekende discussie met bestuurders uit de zorg. Het thema was ‘Innovatie in kwaliteit en stabilisatie van kosten’. Hoe doe je dit? Ik focus hier even op die kosten. Hoe beheers je die? Een goede discussie ontstond. En toch … Het voelde niet gemakkelijk en je merkte dat er een saamhorigheid is om die kosten niet tot de prioriteit te maken die het volgens sommigen zouden moeten zijn. Volgens mij hoeft dat overigens ook niet. Kosten zijn namelijk een uitvloeisel van goed beleid en bestuur, dat zich richt op preventie en kwaliteit. En als dit beleid deugt, gaan de kosten naar beneden. Een overheid met een goed beleid bespaart met gemak fors op zorgkosten door een gezonde levensstijl te promoten. Immers, kanker kan in 60% van de gevallen voorkomen worden. Bij hartfalen is dit meer dan 90%. Tel uit je winst, wanneer je bijvoorbeeld leerlingen verplicht om op de basis- en middelbare school 5 uur per week te sporten. Wreed? Welnee; we verplichten ze nu min of meer om ongezond te leven. In meer dan de helft van de gezinnen wordt nooit meer gekookt. Om eens een keer een ander voorbeeld dan roken te noemen. Kwaliteitsverbetering van de zorg leidt eveneens tot verlaging van kosten. De beste zorg blijkt in de praktijk namelijk snel geleverd te worden tegen de laagste kosten. Het Antonie van Leeuwenhoek is immers al jaren het beste kankercentrum van Nederland en uiterst efficiënt en snel.

Een deel van deze groep heeft baat bij hoge zorgkosten. Hier zaten immers onder andere vertegenwoordigers van de industrie, ziekenhuizen, de wetenschap en de overheid bij elkaar. Vertegenwoordigers van wat ook wel het Medisch Industrieel Complex genoemd wordt. Het samenspel rondom de patiënt dat de belangen van de patiënt voorop zet en toch met haar handelen niet noodzakelijkerwijs de patiënt dient. Zeker geen boze opzet, daar geloof ik niet in, maar wel het gevolg van het handelen en het reageren op elkaar. Ab Klink bevestigde dit in zijn talk; ‘1 euro investering in de zorg geeft een return on investment van 1,3 euro’. Hij haalde het onderzoek van Marc Pomp aan. Wellicht kan dit cijfer bediscussieerd worden, maar duidelijk is dat zorg zakelijk zeer interessant is om in te stappen en veel geld oplevert. Het is vanzelfsprekend dat de kosten niet naar beneden gaan wanneer je aan het Medisch Industrieel Complex vraagt om te bezuinigen. Je vraagt ze dan namelijk om een stukje van hun inkomsten af te staan. En dat gebeurt maar zelden. Nogmaals; er is zeker geen sprake van boze opzet, maar met elkaar wordt er een systeem in stand gehouden dat meer zorg wil bieden en meer patiënten nodig heeft. Welnu, met een door de overheid gestimuleerde ongezonde levenstijl, is dit gegarandeerd meer omzet en marge.

De oplossing laat zich natuurlijk raden: breng de patiënt in het centrum van dit Complex en leg alle belangen op tafel. Niets mis met winst maken door de industrie, niets mis met een serieuze zorg om werkgelegenheid en inkomen bij de ziekenhuizen en wetenschap, niets mis met overheidsdienaren die afhankelijk zijn van deze partijen. Maar wel graag op basis van gelijkwaardigheid met patiënten rond de tafel om primair de belangen van deze groep te behartigen en via de win-win te komen tot beter beleid en bestuur. Heeft het Complex het lef om patiënten echt als gelijkwaardige gesprekspartners én besluitvormers in haar midden op te nemen? Ik zie het langzaam gebeuren. Dat is het goede nieuws. Te langzaam. Ik ben structureel ontevreden omdat er morgen in Nederland weer duizenden patiënten op de stoep van zorgaanbieders staan en we tempo moeten maken. Eerst doen, dan denken. We hebben genoeg gedacht. Patiënten weten prima wat te doen. Binnen Inspire2Live hebben we 35 gemotiveerde en hoog opgeleide Patiënt Advocates die dondersgoed weten wat er speelt en hoe dit op te lossen. Maak het Complex volmaakt en omarm deze Advocates. Iedereen wordt er dan beter van.